Opstelten spreekt de MKB-voorzitter tegen dat het MKB 3.7 miljard euro verliest door fraudepraktijken omdat er gaten zitten in het handelsregister. Ik zeg: ,,De MKB-voorzitter verwoordt het een beetje ongelukkig en Opstelten ziet kennelijk het probleem niet”. Aangezien ik jaren met het handelsregister heb gewerkt kan ik hier het volgende over zeggen:
Ik ben het eens met de zinsnede dat er geen gaten zitten in het handelsregister zoals de journalist van nu.nl schrijft. Het handelsregister werkt goed en doorgaans klopt de informatie die opgevraagd wordt. Het probleem dat hier speelt is van een heel andere orde. Fraude is wel degelijk aanwezig en wordt niet veroorzaakt door gaten in het handelsregister maar door gaten in de wet- en regelgeving waardoor het handelsregister gebruikt kan worden als fraudemiddel.
Over welke fraude heb ik het hier? Laat ik volstaan met enkele voorbeelden die fraudepraktijken veroorzaken. Dat zal het een en ander verduidelijken.
Ik begin te schrijven met een bekend fraudeacquisitieprobleem. Een bedrijf schrijft zichzelf in als eenmanszaak met de bedrijfsomschrijving: het adverteren op internet en bedrijfsvermeldingen in telefoongidsen voor ondernemers. Vervolgens benadert de fraudeur de ondernemer die een aanbod krijgt om zijn bedrijfsnaam te vermelden. Telefonisch maakt de fraudeur misbruik van de ondernemer die niet goed weet wat hij moet antwoorden maar er ook niet op ingaat. Vervolgens ontvangt deze ondernemer een (nep)factuur. Het lijkt namelijk een echte factuur maar in heel kleine lettertjes staat dat het een aanbieding is en men niet verplicht is te betalen. De ondernemer heeft vervolgens betaald en is erin gestonken. Hij ziet zijn geld niet terug want hij heeft immers vrijwillig betaald.
Een andere methode van acquisitie(fraude)bedrijven is er één waarin de ondernemer wordt gebeld. Te snel gaat hij akkoord en denkt dat hij is gebonden. Dit contract wil hij echter niet (wilsovereenstemming ontbreekt). Het betreffende acquisitiebureau heeft daar lak aan en stuurt een factuur. De ondernemer weigert deze te betalen. Het acquisitiebureau gebruikt dan twee methoden om de ondernemer tot betalen te dwingen. De eenmanszaak van de fraudeur heeft namelijk de mogelijkheid om een extra handelsnaam toe te voegen. De fraudeur denkt: dan richten we toch een incassobureau op? Dezelfde eenmanszaak met hetzelfde BTW-nummer en één KVK-nummer gaat vervolgens incassobrieven sturen naar de ondernemer. We hebben het hier over acquisitiefraude. Het gaat meestal om bedragen tussen de € 150,- en € 300,-. Voor de ondernemer een lastige afweging qua kosten om dit aan te vechten, tijd en energie in te steken en dan voldoet hij uiteindelijk toch de rekening. Dit gebeurt bij duizenden ondernemers en is kennelijk een goudmijntje. Het bedrag van 3.7 miljard verbaast mij dan ook zeker niet. Wat is dan de relatie tot het handelsregister? De ondernemer informeert bij de Kamer van Koophandel of het bedrijf is geregistreerd. De Kamer van Koophandel medewerker kijkt of dat zo is en laat de ondernemer weten dat de onderneming geregistreerd is. Aangezien de medewerker van de Kamer van Koophandel enkel beperkt is tot het verschaffen van informatie en geen negatieve uitlatingen mag doen over de onderneming komt de informerende ondernemer ook niet verder. Negatieve uitlatingen zorgen immers niet voor handelsbevordering.
Een andere slimme constructie waarin oplichtingspraktijken worden bevorderd is de constructie waarbij een commanditaire vennoot wordt opgericht. De beherende vennoot hoeft niet per definitie een natuurlijk persoon te zijn maar mag ook een rechtspersoon zijn. De slimme oplichter richt vervolgens een LTD op die hij registreert in Cardiff in de UK. Echter achter buitenlandse vennootschappen zijn de natuurlijke personen niet zichtbaar. Om erachter te komen wie zich als natuurlijk persoon achter deze LTD verschuilt moet men contact opnemen met de Chamber of Commerce in de UK. In de praktijk schijnt dit bijna een ondoenlijke zaak te zijn. Er zijn advocaten of juristen die zich hiervoor beschikbaar stellen maar de kosten lopen zeer snel op. Een drempel voor de ondernemer die kosten en baten zal afwegen.
Tenslotte volsta ik nog met één praktijkvoorbeeld waar oplichting uit voortvloeit. Heel simpel richt men een eenmanszaak op. Denk bijvoorbeeld aan een slagerij, een kiosk of eetcafé. De eigenaar bestelt op naam van de zaak allerlei goederen. Deze betaalt hij vervolgens niet. De eerste betalingsherinneringen en aanmaningen beginnen binnen te komen. Wat wij ons op dit moment nog niet realiseren is dat hij niet de enige oplichter is. Het is een complot tussen meerdere personen. De eigenaar doet de eenmanszaak snel van de hand en twee andere personen gaan in de vorm van een vennootschap onder firma verder. Rechtsgevolg is dat de rechtsvorm en de bedrijfsnaam gaan veranderen. De leverancier die de goederen heeft geleverd en wacht op zijn geld gaat uiteindelijk informeren bij de Kamer van Koophandel. De leverancier komt met de oude naam en samen met de medewerker constateert hij dat de eenmanszaak is uitgeschreven. Daarbij komt het vaak voor dat de oplichter zich ook nog eens gemeentelijk heeft uitgeschreven bij het gemeentelijk basis register. De vogel is dus gevlogen en de leverancier kan naar zijn centen fluiten.
Hiermee is de kous nog niet af. De vennootschap onder firma gaat verder met dezelfde praktijken en op dezelfde wijze wordt de vennootschap onder firma verkocht en krijgt weer de vorm eenmanszaak met een andere eigenaar die mede in het complot zit. Soms zijn er hele groepen mensen die deze werkwijze hanteren. De afgelopen jaren is dit probleem door de wetgeving nog extra bemoeilijkt. Voorheen was het namelijk zo dat bij een rechtsvormwijziging men hetzelfde KvK nummer hield. Sinds enkele jaren is het zo dat men bij een rechtsvormwijziging een nieuw KvK nummer krijgt. Hoe ver reikt dan de onderzoek plicht van een medewerker van de Kamer van Koophandel. In elk geval niet zover. Hij heeft immers de taak om enkel informatie te verschaffen uit het handelsregister.
Conclusie is dat er met het handelsregister niet zoveel aan de hand is. Echter wel met de wetgeving die fraudeurs of oplichters de vrije hand geeft hun slag te slaan ten kostte van het MKB.
Ik vrees dat de heer Opstelten aan de slag zal moeten gaan in plaats van dit probleem te ontkennen en te bestempelen als raar en spreekt over een verschillende registratie van de werkelijkheid. De overheid zal serieus de wetgeving onder de loep moeten nemen. Voornamelijk de constructiemethoden tussen ondernemingen zal herzien moeten worden zodat fraude gemakkelijker bestreden wordt. Een oproep aan de politiek en de heer Opstelten om niet de kop in het zand te steken en dit probleem naar het volgende kabinet door te schuiven.
Gepubliceerd 16 oktober 2014
Auteur mr. W.O. Dijkstra
Bronvermelding waarop gereageerd wordt
http://www.nu.nl/ondernemen/3903216/handelsregister-97-procent-betrouwbaar.html
